Propagacja troposferyczna
Sierpniowe dni przynosiły prawie codziennie lokalnie podwyższone warunki na pasmach radiowych. Pierwszy typowy, letni “transbałtyk” zawitał w płockim eterze wieczorem 10 sierpnia, zaledwie po trzech dniach od poprzedniego tropo lokalnego z historycznymi sygnałami z północy Polski. Mapy prognozujące propagację oceniały warunki dość sceptycznie, ograniczając dukt głównie do Morza Bałtyckiego wraz z wybrzeżem, jednocześnie pomijając moją lokalizację.
Ten artykuł jest także dostępny w języku polskim. / This article is also available in Polish language.
An extremely strong propagation occurred on October 27 and 28, which made possible detection of 5 GHz Wi-Fi network signals near Płock, Poland at distances of over 300 km, including… Czech Republic.
In last days, thanks to a high pressure system over the central Europe, very interesting propagation conditions occurred on the radio bands. The weather settled down on October 26 and 27 and brought a windless night. The morning, in line with my predictions and tropo forecasts, brought a very strong propagation from southern Poland on the VHF-FM band. The enhanced conditions were still remaining throughout the day, however significantly weaker than in the morning.
This article is also available in English language. / Ten artykuł jest także dostępny w j. angielskim.
27 i 28 października wystąpiła ekstremalnie silna propagacja, która umożliwiła wykrywanie sygnałów sieci Wi-Fi 5 GHz w okolicach Płocka w odległościach ponad 300 km… m.in. z Republiki Czeskiej.
W ostatnich dniach, ze względu na potężny wyż w środkowej Europie, na pasmach radiowych zapanowały bardzo korzystne warunki propagacyjne. Z 26 na 27 października pogoda ustabilizowała się, przynosząc bezwietrzną noc. Poranek zgodnie z moimi przewidywaniami i prognozami tropo przyniósł bardzo silną propagację z południa Polski w paśmie UKF-FM. W ciągu dnia podwyższone warunki utrzymywały się nadal, jednak znacznie słabsze niż rano.
Już w pierwszych tygodniach swojego kalendarzowego panowania jesień obdarzyła amatorów odbioru dalekich stacji niesłychanie silną propagacją troposferyczną. Choć niemal co roku o tej porze przez kilka dni miewamy potop skandynawskich stacji w eterze nad Polską, w tym – 1 i 2 października – sytuacja rozwinęła się według zupełnie nieprzewidzianego scenariusza.
Zaczęło się dosyć typowo – nocą z 30 września na 1 października zagościły stacje duńskie i szwedzkie z południowych wybrzeży tego kraju. Ich sygnały stale rosły i wkrótce wiele osiągnęło jakość RDS – już nie tylko na północy Polski, ale również w centrum. Po południu 1 października kolega DXer Konrad z Płocka, dysponujący rozbudowanym sprzętem w postaci wieloelementowymch anten i czułego tunera, zaczął obserwować pierwsze nietypowe sygnały – zaszumione brytyjskie stacje BBC z nadajników Holme Moss i Pontop Pike (1433 i 1443 km). Nie dość, że utrzymały się one do końca dnia wciąż zwiększając siłę swojego sygnału, to niedługo przed północą na jednej z nich – 93,7 MHz (BBC Radio 4) – Konrad odebrał RDS!
W kalendarzu już wrzesień, zatem pora podsumować warunki propagacyjne ubiegłego miesiąca. Tegoroczne lato niewątpliwie zapadnie w pamięć jako wyjątkowe, głównie za sprawą rekordowych upałów i symbolicznych opadów… W wielu miastach padły nowe rekordy temperatury. Oczywiście miało to też swoje odzwierciedlenie w propagacji troposferycznej. Co ciekawego działo się w płockim eterze na początku sierpnia?
W ciągu ostatnich tygodni przez Polskę przewinęła się wiadomość o nowym rekordzie połączenia Wi-Fi na odległość 250 km. Warunek “widoczności radiowej” był jednak spełniony, ponieważ lokalizacje to szczyty górskie. Taki link musiał się mniej lub lepiej udać. Co zatem z łącznościami DX-owymi, bez jakiejkolwiek widoczności?
Przez ostatnie 10 lat wielokrotnie obserwowałem podwyższoną propagację na paśmie 2,4 GHz wywołaną głównie inwersją radiacyjną. Podczas wyżowej pogody w lato, po gorących dniach, często przychodzą bezwietrzne noce. Takie warunki umożliwiają tworzenie silnej inwersji w niskich warstwach troposfery ze względu na wypromieniowywanie ciepła z powierzchni gruntu. Pomimo niskiego zawieszenia anteny, podczas moich obserwacji względnie często wykrywałem różne sieci Wi-Fi, których nazwy wskazywały na odległości rzędu 50, 70 km, a sporadycznie nawet 100 i więcej kilometrów.
Jednak przez tak długi czas wiele się zmieniło. Obecnie ze względu na zakłócenia i ograniczone pasmo 2,4 GHz (tylko trzy niezachodzące na siebie kanały), dostawcy internetu używają wyższego i znacznie szerszego pasma 5 GHz. Sieci są budowane przy użyciu zewnętrznych anten, często na wysokich obiektach, np. kominach, czy konstrukcjach kratownicowych.
Ostatnio zakupiłem uzywaną antenę siatkową (grid) o zysku ok. 30 dBi na pasmo Wi-Fi 5 GHz. Zachęcony warunkami wskazującymi na możliwość dalekiego odbioru postanowiłem obserwować eter w oczekiwaniu na mikrofalowy dukt troposferyczny. W zależności od kierunku normalny odbiór sieci jest ograniczony przez pobliskie drzewa, zabudowania, a także ukształtowanie terenu. Antena zawieszona jest w okolicach Płocka na wysokości 8 m n.p.t. Bez podwyższonych warunków maksymalny zasięg wynosi do 20 km i to tylko z bardzo wąskiego południowego kierunku za Wisłą.
 |
| Europa Zachodnia via tropo pod Warszawą! |
